-
1 агач куышы
дупло́ -
2 мич куышы
ни́ша, печу́рка ( у русской печи) -
3 теш куышы
дупло́ в зу́бе -
4 куыш
I 1. сущ.1) дупло́агач куышы — дупло́ ( дерева)
агач куышына яшеренү — пря́таться в дупле́ де́рева (внутри чего-л.)
таш куышлары — пусто́ты ( внутри) камне́й
2) шала́ш, шатёркуыш кору — стро́ить шала́ш
3) шутл.; перен. дом, до́мик, доми́шко; жили́ще, обита́лищекуыш ясап керү — постро́ить доми́шко
үз куышың - үз тынычың — (посл.) своё жили́ще - свой поко́й
4) уст. ковш ( для питья вина)2. прил.1) пусто́й, по́лыйэче куыш — по́лый изнутри́
2) дупли́стый•- куыш өйII сущ.; разг.; редкогон, го́нка, гоньба́, пресле́дование ( кого-чего)һаман дөнья куышмы? — всё бе́гаете за суето́й (всё в хло́потах)?
-
5 агач
1. сущ.1) де́рево (лиственное, хвойное, южное, плодовое) || древе́сныйвак агачлар — ме́лкие дере́вья (деревца́)
агач каерысы — древе́сная кора́
агач төрләре — поро́ды дере́вьев
клуб тирәли агач утырту — поса́дка дере́вьев вокру́г клу́ба
2) собир. (материал, сырьё) де́рево, древеси́на, лес || древе́сный (уголь, спирт); древеси́нныйагач чыгару — вывози́ть лес (древеси́ну)
эшкә яраклы агач — делова́я древеси́на; делово́й лес
агач агызу — сплавля́ть лес
комбинаттагы агач калдыклары — древе́сные (древеси́нные) отхо́ды на комбина́те
3) в сочет. лесо-; дерево-; древо-агач склады — лесоскла́д
агач сәүдәсе — лесоторго́вля; торго́вля ле́сом
агач хәзерләү участогы — уча́сток лесоразрабо́ток (лесозагото́вок); лесосе́чный уча́сток, лесосе́ка
агач хәзерләүче (хәзерләүдә эшләүче) — лесозаготови́тель; лесозагото́вщик
агач ташу юлы — лесово́зная доро́га
агач агызу сезоны — лесоспла́вный сезо́н
агач кисүдә эшләү — быть на лесору́бочных (лесору́бных) рабо́тах
агач кисә торган — древоре́жущий
агач эшкәртү — деревообрабо́тка
агач утырту — поса́дка дере́вьев
4) перен.; бран. болва́н, дуби́на, чурба́н2. прил.1) деревя́нный, из де́реваагач күпер — деревя́нный мост
агач көрәк — деревя́нная лопа́та
агач йорт — деревя́нный дом
агач табанлы чана — са́ни на деревя́нных поло́зьях
агач терәү — подпо́рка из де́рева; деревя́нная подпо́рка
2) бреве́нчатый; ру́бленый (сарай, барак)яңа гына салган агач мунча — свежеру́бленая ба́ня
3) тесо́вый, из тёса ( забор)4) щепно́й, из щепы́агач әйберләр — щепны́е изде́лия (това́ры)
5) ирон.; прост.а) деревя́нный, одеревене́лый, окостене́лый, тупо́й, (как), неживо́й (рот от холода, руки и пальцы от старческой дряблости или отсутствия движения)б) топо́рный (о чьём-л. языке); аляпова́тыйагач тел белән язган мәкалә — статья́, напи́санная топо́рным языко́м
в) бран. горе-; -дубина, -чурбан, -пень; -болван, -тупицаагач каравылчы — сто́рож-болва́н; го́ре-сто́рож; не сто́рож, а болва́н
агач хисапчы — го́ре-счетово́д; счетово́д-тупи́ца
•- агач ат
- агач аяк
- агач бакасы
- агач бакчасы
- агач гөл
- агач гөмбәсе
- агач җилеме
- агач кадак
- агач кистерүче
- агач кисүче
- агач корты
- агач куышы
- агач күбәләге
- агач мае
- агач материалы
- агач өйле
- бүрәнә өйле
- агач сирәк үскән җир
- агач суын алу
- агач тараканы
- агач тарттыру
- агач ташучы баржа
- агач ташучы машина
- агач төбе
- агач тыгылу
- агач утырту
- агач үзәге
- агач череге
- агач чиләк
- агач чүкеч
- агач эшкәртүче
- агачка әйләнү
- агачка әверелү••агач атка атландыру — оста́вить с но́сом; обвести́ вокру́г па́льца, надува́ть/наду́ть
агач атка атлану (атланып калу) — оста́ться с но́сом; сесть в лу́жу прост.
агач башыннан йөрми, кеше башыннан йөри — не по ле́су хо́дит, а по лю́дям (о беде, болезни, смерти, горе, несчастье, стихийных бедствиях, жизненных невзгодах и т. п.) (букв. не по верши́нам дере́вьев, а по голова́м люде́й хо́дит)
агач җан — см. агач йөрәк
агач җанлы — см. агач йөрәкле
агач мылтык — ирон. пустоме́ля, болту́н, пустозво́н, пустосло́в
агачны яшьтән (яшьли, яшь чагында бөгү) — гнуть де́рево, пока́ мо́лодо (т.е. воспитывать с малых лет)
агач авызланып — гру́бо, ре́зко, по-ха́мски
- агач башында үсмиагачтан сандугач кына ясамый — ма́стер на все ру́ки; всё уме́ет; всё де́лает
- агач йөрәк
- агач йөрәкле
- агачын күреп урманын күрмәү
- агачын күреп тә урманын күрмәү -
6 көтүче
сущ.пасту́х, чаба́н, табу́нщик; гуртовщи́к || пасту́шеский; пасту́ший; чаба́ний, чаба́нский; табу́нщицкийалмаш көтүче — пасту́х-напа́рник, сме́нный пасту́х
көтүче ярдәмчесе — подпа́сок
көтүче хатыны кич киенә — (погов.) жена́ пастуха́ принаряжа́ется к ве́черу
көтүче чыбыркысы — пасту́ший кнут
көтүче хезмәте — пасту́шеский труд
көтүче хәлендә яшәү — жить в пасту́шьем положе́нии
көтүче куышы — чаба́ний шала́ш
көтүче этләре — чаба́нские соба́ки
көтүче киемендә — в табунщи́цком наря́де
- көтүче кубызыкөтүче быргысы — пасту́шеский рожо́к
- көтүче малай
- көтүче сумкасы
- көтүче уены
- көтүче энәсе -
7 мич
сущ.1) печь, пе́чка || печно́ймич авызы — у́стье печи́
голланд миче — голла́ндская печь
домна миче — до́менная печь; до́мна
урыс миче — ру́сская печь
мич томалау — закрыва́ть/закры́ть печь
мич үрләтү — зата́пливать/затопи́ть печь
мич уздыру — протопи́ть печь
мич корымы — печна́я са́жа
мич торбасы — печна́я труба́
мич капкачы — печна́я засло́нка
2) то́пкапаровоз миче — парово́зная то́пка
•- мич алды- мич арты
- мич артында калу
- мич ашы
- мич ашлары
- мич башы
- мич кашагасы
- мич көймәсе
- мич куышы
- мич салучы
- мич чыгаручы
- мич урыны
- мич казнасы
- мич ягучы
- мичтә кайнау••мич башына менү — оторва́ться от жи́зни, труда́, безде́льничать
мич башында шалкан пешми — (погов.) ре́пу па́рят не на печи́ (а в печи́)
мич башында яту — лежа́ть на печи́, лентя́йничать, безде́льничать
монысы әле баласы, мичтә аның анасы — (погов.) э́то то́лько цвето́чки, я́годки пото́м
-
8 теш
сущ.1) зуб, зу́бы, зу́бчик ( малышей) || зубно́йтеш чистарту — чи́стить зу́бы
теш кую — вста́вить зу́бы
еланның, үзе үлсә дә, теше үлми, ди — (посл.) е́сли да́же змея́ умрёт, зу́бы её оста́нутся
тешең барда таш чәйнә — (посл.) пока́ мо́жешь - рабо́тай (букв. пока́ есть зу́бы - грызи́ ка́мни)
теш врачы — зубно́й врач
теш нервы — зубно́й нерв
теш пастасы — зубна́я па́ста
2) до́лька, до́льки (лука, чеснока)3) зубе́ц, зубцы́; зу́бья, зу́бчик, зу́бчикипычкы теше — зубе́ц пилы́
тарак теше — зубе́ц гребёнки
4) копы́л ( саней)5) пласти́нка6) перен.; редко зуб (способность дать отпор; мстительное намерение)аның сиңа теше бар — он име́ет зуб на тебя́
эшең дә булсын, тешең дә булсын — (посл.) (букв. пусть у тебя́ и дела́ иду́т, и зуб бу́дет)
•- теш бакасы
- теш казнасы
- теш камаштыру
- теш камашу
- теш карасы
- теш куышы
- теш оясы
- теш чистарткыч••теш арасы (аралаш, арасыннан) — сквозь зу́бы (о словах, высказанных негромко, но злобно или неохотно)
теш арасына кыстыру — пое́сть ( немножко)
теш арасына кыстырырлык (кыстырырга) — на еду́-питьё ( о запасах), на пита́ние
теш белән әргән уйнау — дрожа́ть (всем телом, от холода, испуга, волнения), см.; тж. теш шакылдату
теш күрсәтү — огрыза́ться, пока́зывать зу́бы (в знач. показа́ть свои́ агресси́вные наме́рения, гото́вность к отпо́ру)
теш уңае — удо́бный предло́г, по́вод
теш шакылдау — стуча́ть ( о зубах)
теш шыгырдату (шытырдату) — скрипе́ть, щёлкать зуба́ми, скрежета́ть (от досады, злости)
теш шыгырдау — см. теш кыҗрау
теш ыржайту — оскла́биться, ухмыля́ться; ска́лить зу́бы; см. тж. теш агарту
теш ястыгы — пи́ща, еда́
теше сирәк — не уме́ет держа́ть язы́к за зуба́ми (букв. зу́бы ре́дки)
теше тешкә тими — зуб (на) зуб не попада́ет (от холода, волнения и т. п.)
- теш кайраутешне (тешемне, тешеңне, тешен) кысу — сти́снуть, сжима́ть зу́бы от пережива́ний (от гнева, злобы, усилия)
- теш кыҗрау
- теш кысып
- теш сугу
- теш кагу
- теш суыру
- теш төбенә төшү
- теш төшү
- тешем төшү
- тешең төшү
- теше төшү
- тешләре төшү
- теш үтү
- теше үтү
- теш шакылдату
- теше чыгу
- тешен чүпләү
- тешен санау
- тешен кою
- тешкә тию
См. также в других словарях:
карстлы — с. Карст күренеше хас булган. Карст аркасында барлыкка килгән карстлы тау куышы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
мич — 1. Бинаны җылыту, азык пешерү өчен кирпеч яки тимердән эшләнгән җайланма 2. Материалларны эшкәртү алдыннан кыздыру корылмасы. МИЧ АШЫ – Өчпочмак, бәлеш һ. б. ш. мичтә пешерелгән ашамлыклар, таба ашлары. МИЧ БАШЫ – Мич өстендә әйбер киптерү яки… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
сыю — (СЫЙДЫРУ) – 1. Урын җитәрлек булып, берәр нәрсәнең эченә, өстенә урнаша алу. Тишек, аралык һ. б. ш. аркылы кысылмыйча, тоткарланмыйча үтү, үтә алу 2. Эче, куышы җитәрлек зур булып, берәр нәрсәгә кидерерлек булу күлмәк сыймый 3. Берәр җирдә яки… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге